چی کنگ: هنر تسلط بر انرژی حیاتی
چی کنگ (Qi Gong) یک علم وسیع و هنر باستانی چینی برای حفظ سلامتی و درمان است که از دو واژه‌ی «چی» و «کنگ» تشکیل شده:
- چی (Qi): به معنای انرژی حیاتی است که در کل کائنات جاری است و همه‌چیز را تغذیه می‌کند. در بدن انسان، این انرژی از سوخت‌وساز مواد غذایی و تنفس به‌دست می‌آید و به‌صورت انرژی کالریک یا «بایوالکترومغناطیس» شناخته می‌شود.
- محققان معتقدند این انرژی، سیستم عصبی را تغذیه می‌کند و با قوانین فیزیک به اشکال مختلف تبدیل می‌شود.
- در علم مدرن، نظریه‌های کوانتوم و استرینگ تئوری نیز تأیید می‌کنند که کائنات از انرژی تشکیل شده و مواد، اشکالی از انرژی هستند.
- کنگ (Gong): به معنای مهارت و تسلط است که با تمرین و ممارست زیاد به‌دست می‌آید. این واژه در چین برای هر هنری (مثل خوشنویسی یا نقاشی) به‌کار می‌رود.
بنابراین، چی کنگ یعنی تسلط بر انرژی حیاتی (چی) از طریق تمرین و ممارست و شامل مطالعه و مهارت‌یابی در میدان‌های انرژی بدن انسان است.
اجزای چی کنگ: یک رویکرد جامع
چی کنگ از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که به‌صورت جامع به سلامتی جسم و ذهن کمک می‌کند:
- تمرینات فیزیکی
- تمرینات ذهنی و مراقبه
- ماساژ
- طب گیاهی
- تغذیه
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی چی کنگ، تأکید بر تنفس است که آن را «هنر تسلط بر تنفس» نیز می‌نامند. تنفس‌های متنوع این رشته، فواید بسیاری برای سلامت جسمی و روانی دارد.
انواع تمرینات چی کنگ
چی کنگ از نظر فیزیک حرکتی به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود:
- وای دان (Wai Dan) – اکسیر بیرونی:
- شامل حرکات فیزیکی بیشتر است.
- با فعالیت‌های بدنی، انرژی را در بدن به جریان می‌اندازد و فیزیک بدن را تقویت می‌کند.
- نای دان (Nai Dan) – اکسیر درونی:
- بر حرکات ذهنی و مراقبه تمرکز دارد.
- حرکت فیزیکی کمتری دارد و بیشتر بر تقویت ذهن و انرژی درونی متمرکز است.
شاخه‌های چی کنگ
چی کنگ به دلیل قدمت و اصالت، یکی از امن‌ترین سبک‌های درونی است و شامل چهار شاخه‌ی اصلی می‌شود:
- چی کنگ سلامت‌بخشی
- چی کنگ رزمی
- چی کنگ درمانی
- چی کنگ عرفانی
کسب مهارت در هر یک از این شاخه‌ها نیازمند سال‌ها تمرین و ممارست است.
فواید چی کنگ و جایگاه علمی آن
چی کنگ و تای چی به‌عنوان روش‌های درمانی مکمل در سازمان بهداشت جهانی (WHO) ثبت شده‌اند. تحقیقات در مراکز معتبر جهانی نشان داده‌اند که این هنر تأثیرات مثبتی بر سلامتی دارد:
- بهبود سیستم تنفسی و اکسیژن‌رسانی به بدن
- کاهش استرس و بهبود سلامت روان
- تقویت سیستم عصبی و تعادل انرژی بدن
بااین‌حال، چی کنگ تنها به‌عنوان مکمل درمان‌های پزشکی مؤثر است و جایگزین آن‌ها نیست.
یک تمرین ساده چی کنگ: تنفس شکمی
یکی از مهم‌ترین اصول چی کنگ، تنفس است. تنفس شکمی، اولین و مؤثرترین تمرین این هنر، به این صورت انجام می‌شود:
- هنگام دم: شکم به جلو می‌آید (دیافراگم پایین می‌رود).
- هنگام بازدم: شکم به داخل فشار داده می‌شود (دیافراگم بالا می‌رود و هوا از ریه‌ها خارج می‌شود).
- فواید: حجم تنفس را افزایش می‌دهد، اکسیژن‌رسانی به بدن را بهبود می‌بخشد و به آرامش جسم و ذهن کمک می‌کند.
چی کنگ در دنیای مدرن
امروزه، علم پزشکی نوین نیز به مطالعه‌ی انرژی‌های بدن انسان پرداخته است:
- تصویربرداری از میدان‌های انرژی بدن
- تحقیقات روی مریدین‌ها (کانال‌های انرژی) و تأثیر آن‌ها بر اندام‌ها
- بررسی خواص پیزوالکتریک سلول‌های بدن
این مطالعات، چی کنگ را به یکی از موضوعات موردتوجه در دانشگاه‌ها و مراکز پزشکی جهان تبدیل کرده است.
منبع و نویسنده
نویسنده: حامد کاتوزی
این مقاله در مجله دانستنیهای سرطان، سال بیستم، شماره ۳۶ و ۳۷ (بهار و تابستان ۱۳۹۸ / ۲۰۱۹) منتشر شده است.
