سرطان کولون و رکتوم (کولورکتال)، سومین سرطان شایع جهان و دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان، چالشی بزرگ برای سلامت جهانی است. اما خبر خوش اینجاست که محققان اروپایی با شناسایی نشانگرهای زیستی خاص در خون، راهی برای تشخیص زودهنگام این بیماری با یک آزمایش خون ساده یافته‌اند. این روش می‌تواند شانس درمان را با شناسایی بیماری در مراحل اولیه افزایش دهد.
اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص سریع سرطان کولورکتال حیاتی است، زیرا هرچند شانس بهبودی در مراحل اولیه بالاست، اما این بیماری اغلب دیر تشخیص داده می‌شود. دکتر مکس مازون از دانشگاه لوون بلژیک تأکید می‌کند که درک نقش سیستم ایمنی در مبارزه با سرطان کلید این پیشرفت است. او امیدوار است این یافته‌ها به توسعه آزمایشی حساس‌تر برای تشخیص زودهنگام منجر شود و جان بیماران بیشتری را نجات دهد.
نقش سیستم ایمنی و ژن‌ها
دکتر مازون توضیح می‌دهد که وقتی سلول‌های سرطانی در بدن شکل می‌گیرند، سیستم ایمنی با فعال‌سازی ژن‌های خاصی در مونوسیت‌ها (نوعی گلبول سفید) به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. این ژن‌ها به موادی که تومور ترشح می‌کند پاسخ می‌دهند. به گفته دکتر الکساندر هام، شناسایی این ژن‌ها امکان تشخیص سرطان کولورکتال را از طریق نمونه‌گیری خون استاندارد فراهم کرده است.
برتری نسبت به روش‌های سنتی
دکتر هانس پرنن از بیمارستان دانشگاه لوون می‌گوید این آزمایش جدید حساس‌تر از روش‌های رایج مانند بررسی خون مخفی در مدفوع است، زیرا مستقیماً تغییرات ناشی از تومور را ردیابی می‌کند. این روش حتی در مراحل ابتدایی تشکیل تومور فعال می‌شود و پس از جراحی نیز می‌تواند برای شناسایی متاستازهای دوردست به کار رود، امتیازی که آن را به ابزاری منحصربه‌فرد برای پیگیری بیماران تبدیل می‌کند.
مراحل پژوهش
محققان به رهبری دکتر مازون، با همکاری مراکز سرطان‌شناسی در بروکسل، هایدلبرگ و رم، نمونه‌های خون بیماران را بررسی کردند. آن‌ها موفق شدند ۴۳ ژن مرتبط با سرطان کولورکتال را شناسایی کنند. ووتر فان دلماز از VIB Nucleomics Core می‌افزاید که برای کاربردی شدن، این تعداد به ۲۳ ژن کاهش یافته و تلاش برای ساده‌سازی بیشتر ادامه دارد.
چالش‌ها و آینده
اکنون چالش اصلی، طراحی آزمایشی ساده و کارآمد با حداقل نشانگرهای زیستی است. محققان به دنبال همکاری با شرکای صنعتی هستند تا این روش را به مرحله اجرا برسانند. این نوآوری می‌تواند انقلابی در غربالگری و مدیریت سرطان کولورکتال ایجاد کند.
نتیجه‌گیری
آزمایش خون مبتنی بر نشانگرهای ژنی، رویکردی نویدبخش برای تشخیص زودهنگام و پیگیری سرطان کولورکتال است. با تکمیل این پژوهش، امید است که این روش به ابزاری رایج و مؤثر در دسترس پزشکان تبدیل شود و بار این بیماری را در جهان کاهش دهد.
