چی کنگ، هنر باستانی چینی، بر تنفس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اصول خود تأکید دارد. این مقاله به بررسی مفهوم تنفس در چی کنگ و آموزش تنفس شکمی، پایه‌ای‌ترین تکنیک آن، می‌پردازد.
اهمیت تنفس در چی کنگ
تنفس در چی کنگ نقش کلیدی دارد و بسیاری از تکنیک‌های این هنر به مهارت در انواع تنفس وابسته است، تا جایی که چی کنگ را «هنر تسلط بر تنفس» نیز می‌نامند:
- مفهوم عمیق تنفس: تنفس در چی کنگ فراتر از دریافت اکسیژن و دفع دی‌اکسید کربن است؛ به معنای ریتم حیاتی هر موجود زنده و تنظیم میدان انرژی بدن تعریف می‌شود.
- ارتباط با انرژی حیاتی: ریتم تنفس با میدان انرژی (چی) در ارتباط است و مهارت در تنفس‌های مختلف می‌تواند این انرژی را برای اهداف گوناگون (مثل سلامتی، آرامش یا تمرکز) تنظیم کند.
تنفس شکمی: پایه‌ای‌ترین تکنیک چی کنگ
تنفس شکمی یا دیافراگمی، اولین و مهم‌ترین شکل تنفس در چی کنگ است:
- تنفس طبیعی نوزادان: اگر به تنفس یک نوزاد نگاه کنیم، می‌بینیم که هنگام دم و بازدم، شکمش حرکت می‌کند؛ این همان تنفس شکمی است که به‌طور طبیعی و هماهنگ با طبیعت انجام می‌شود.
- تغییر تنفس با افزایش سن:
- در کودکی، تنفس شکمی غالب است و از دیافراگم به‌عنوان پمپ کمکی ریه‌ها استفاده می‌شود.
- با افزایش سن و به دلیل مشکلات جسمی و روانی، تنفس به قفسه‌ی سینه محدود می‌شود.
- در کهنسالی، تنفس به قسمت بالای قفسه‌ی سینه، دهان و گلو محدود می‌شود که مشکلات زیادی (مثل کمبود اکسیژن و استرس) ایجاد می‌کند.
چگونه تنفس شکمی را انجام دهیم؟
برای یادگیری تنفس شکمی، باید روش صحیح آن را تمرین کنیم:
- روش انجام:
- هنگام دم: بدون حرکت قفسه‌ی سینه، شکم را به بیرون دهید (دیافراگم پایین می‌آید و ریه‌ها پر از هوا می‌شوند).
- هنگام بازدم: شکم را به داخل بکشید (دیافراگم بالا می‌رود و هوا از ریه‌ها خارج می‌شود).
- نکته: حرکت شکم برای کنترل دیافراگم است و هدف، استفاده‌ی بهینه از ظرفیت ریه‌هاست.
فواید تنفس شکمی در چی کنگ
تنفس شکمی فواید بسیاری برای جسم و ذهن دارد:
- افزایش حجم تنفس و استفاده‌ی کامل از ظرفیت ریه‌ها برای دریافت اکسیژن
- ماساژ ارگان‌های داخلی (به‌ویژه سیستم گوارش) و بهبود عملکرد آن‌ها
- تحرک دیافراگم و افزایش شارژ الکترومغناطیس بدن
- تحریک سه مرکز انرژی اصلی در ناحیه‌ی شکم
- تقویت عضلات شکم و پهلو
- کاهش ضربان قلب و عمیق‌تر شدن تنفس برای آرامش بیشتر
نتیجه‌گیری: تنفس، کلید سلامتی در چی کنگ
تنفس در چی کنگ، فراتر از یک فرآیند زیستی، راهی برای تنظیم انرژی حیاتی و بهبود سلامتی است. با تمرین تنفس شکمی، می‌توانیم به هماهنگی طبیعی بدن بازگردیم و از فواید جسمی و روانی آن بهره‌مند شویم.
منبع
این مقاله در مجله دانستنیهای سرطان، سال بیستم، شماره ۳۶ و ۳۷ (بهار و تابستان ۱۳۹۸ / ۲۰۱۹) منتشر شده است.
