دستگاه های پیشرفته طول دوره درمان بیماری سرطان را کاهش داده ، شانس بهبودی را افزایش داده و در عین حال اثرات مضر پرتو درمانی را به حداقل کاهش می دهد.
فناوری Gamma Knife و Cyber Knife که نیاز به عملیات جراحی بعضی تومور ها را از میان برداشته در راس این فناوری قرار می گیرند.
پروفسور دکتر Enis Ozyar متخصص پرتو درمانی بیماری سرطان بیمارستان K badem Masla با فناوری Cybernife وپ روفسور دکتر Selcuk Peker متخصص مغز وا عصاب بیمارستان BademKozyatag با فناوری Gamma knife را توضیح دادند.
ضربه نقطه ای به تومور با استفاده از فناوری CyberKnife
به گفته پروفسور دکتر Enis Ozyar در فناوری Cyber knife پرتو درمانی تومورهایی که در نقاط مختلف بدن قراردارند نتیجه ای همانند عمل جراحی می گذارد. با این مزیت اضافه که بیمار از همان روز درمان می تواند به زندگی روزمره خود برگردد.
روش درمانی Cyber knife چگونه عمل می کند؟
این روش درمانی مثل عمل جراحی با دقت تومور را برداشته و از آسیب دیدن بافت معمولی به وسیله پرتو جلوگیری می کند. با استفاده از این روش حتی ضایعات اندامی ریوی نیز در سه جلسه به کمک پرتو با دوز بالا از بین می رود. این کار به دقت یک عمل جراحی انجام می شود با این تفاوت که بیمار دردی احساس نمی کند و بعد از چند ساعت از انجام پرتو درمانی به زندگی روزمره خود بر می گردد.
از این روش درمانی در چه مواردی استفاده می شود؟
Cyber knife برای درمان تومورهای مغزی خوش خیم و برخی بافت هایی که تومور در آن تشکیل نشده است (به عنوان نمونه آنومالی هایی مانند ناهنجاری های عروقی) به کار گرفته نمی شود. از دیگرروش های Cyber knife امکان بکار گیری این روش درمانی برای دیگر اعضای بدن به جز مغز است.
این روش برای درمان تومور های نخاعی، متاستازهای کبدی، سرطان پروستات، سرطان پانکراس، تومورهای کناری نخاع که به نام اسپینال نامگذاری شده اند و در برخی سرطان های صورت مانند سرطان ناحیه فوق حلقوی و سرطان فک فوقانی استفاده می شود.
ویژگی Cyber knife چیست؟
در سال های گذشته دوز پرتوی که توسط دستگاه های قدیمی استفاده می شد محدود بود و می دانستند که این دوز پرتو برای کنترل تومور کافی نیست. اما با این حال از دوز بالا تر استفاده نمی شد. زیرا احتمال آسیب رسیدن به دیگر عضوها بالا بود. به عنوان نمونه برای درمان توموری که در بین دو چشم قرار داشت ، به دلیل احتمال تاثیرات پرتو روی چشم و هراس از کوری بیمار در آینده، به ناچار دوز پرتو از اندازه معینی بیشتر نمی شد. با این ترتیب تومور کنترل نمی شد و بیماری پیشرفت می کرد. در این شکل یا بیمار جان خود را از دست می داد و یا تومور از بین می رفت ولی بیمار کور می شد.
اما امروز با بکارگیری این دستگاه که با حساسیت بیشتری از پرتو استفاده می کند، امکان پرتو دهی بیشتر به تومور وجود دارد.
طرز کار دستگاه چگونه است؟
دستگاه پرتودهی که در قسمت بالای روبات قرار دارد، وارد 200 نقطه مختلف از بدن بیمار شده و پرتو دهی نقطه ای انجام می دهد.
طول دوره درمان چقدر است؟
طول دوره درمان براساس شرایط و وضعیت بیمار و اینکه آیا قبلا درمان پرتودهی برای وی انجام شده است یا خیر تعیین می شود. مدت زمان جلسات درمانی حدودا بین 15 تا 45 دقیقه است. طول دوره درمان به طور کلی بین 1 تا 15 جلسه متغیر است.
مزیت ها و تفاوت های این روش درمانی نسبت به سایر روش های درمانی چیست؟
اولین ویژگی این است که امکان درمان پرتودهی دوباره برای بیمارانی که قبلا تحت درمان بوده اند اما بیماریشان دوباره تکرا شده است، وجود دارد. ویژگی دوم این روش درمانی امکان پرتو دهی با دوز بالا بدون آسیب رساندن به بافت های کناری است. این روش درمانی برای درمان بیماری های نادری که در سال های گذشته امکان درمان آنها وجود نداشت، استفاده می شود.
تفاوت این روش درمانی با Gamma knife در چیست؟
تفاوت این روش درمانی با Gamma knife در استفاده از ماسک به جای فریم برای ثابت نگهداشتن سر، امکان استفاده در بقیه اعضا به جز مغز، محدود نبودن دوره درمان به یک جلسه و همچنین محدود نبودن اندازه تومورهاست.
با استفاده از این روش امکان پرتو دهی به تومور های بزرگ نیز وجود دارد. زیرا در این روش طول دوره درمان را می توان تقسیم بندی کرد، اگر اندازه تومور 5 سانتی متر است می توان آن را در 5 جلسه درمان کرد.
این ماسک و تختخواب ها به چه منظور استفاده می شوند؟
از آن ها برای ثابت نگه داشتن بیمار استفاده می شود. در واقع اینجا نه یک روبات بلکه دو روبات وجود دارد. یک؛ روباتی که کار پرتودهی را انجام می دهد و روبات دومی که بیمار بر روی آن می خوابد. هر دوی این روبات ها به طور مداوم از بیمار تصویر برداری کرده، تعیین می کنند که آیا تومور در جای درست قرار دارد یا خیر و پرتو دهی را انجام می دهند.
آیا استفاده از این روش محدودیت سنی دارد؟
خیر، هیچ محدودیت سنی وجود ندارد.
از چه زمانی از این روش درمانی استفاده می شود؟
گرچه این روش برای اولین بار در سال 95 – 1994 ایجاد شد اما از سال 2000 به بعد استفاده از آن آغاز و گسترش پیدا کرد.
استاندارد طلایی در درمان تومور های مغزی به روش رادیو جراحی به گفته پروفسور دکتر Selcuk Peker متخصص مغز و اعصاب، فناوری Gamma Knife که بیشتر برای تومور های مغزی استفاده می شود در درمان تومورهای مغزی به روش رادیو جراحی یک استاندارد طلایی است.
روش درمانی Gamma Knife چگونه عمل می کند؟
روش رادیو جراحی Gamma Knife ، یک بار پرتو با شدت بالا را به ناحیه ای از داخل جمجمه که بیمار است می تاباند. کلمه knife در زبان انگلیسی یک چاقو نیست. در این روش جراحی به جای استفاده از چاقو از پرتوگاما برای از بین بردن ناحیه بیماری استفاده می شود.
پرتوهای نور 201 گاما که از منبع خود خارج می شوند، برروی ناحیه بیماری متمرکز شده و بدین ترتیب در حالی که ناحیه بیماری از بین می رود بافت نرمال کناری مغز در برابر آسیب محافظت می شود.
از این روش درمانی برای درمان چه سرطان هایی و یا بیماری هایی استفاده می شود؟
از این روش درمانی برای درمان تومور های خوش خیم و بدخیم مغزی، اختلالات عروقی مغز، گلومرول ها، دردهای صورت، برخی از بیماری های صرع استفاده می شود. گاهی اوقات این روش برروی تومور و گاهی اوقات برروی بافت باقی مانده پس از عمل جراحی اعمال می شود. هدف، جلوگیری از بزرگ شدن تومور و به مرور زمان کوچک کردن آن است. این روش یک عمل جراحی نیست.
تفاوت Gamma Knife با دیگر روش های رادیو جراحی در چیست؟
این روش درمانی فقط در ناحیه مغز به کار گرفته می شود. بزرگترین مزیت Gamma Knife برای مغز تکان ندادن سر بیمار به هنگام درمان است. هنگامی که هم سر بیمار و هم منبع پرتو ثابت است، ریسک آسیب دیدن بافت های سالم به حداقل کاهش پیدا می کند. داده های علمی، نتایج موفقیت آمیز این روش که برای درمان تومور های مغزی بیشترین آزمایشات بر روی آن انجام شده است را نشان می دهد. در عین حال Gamma knife یک بار برای بیمار بکار گرفته می شود.
برتری Gamma Knife نسبت به سایر روش های درمانی در چیست؟
در روش Gamma Knife سر بیمار به کمک یک فریم ثابت نگه داشته می شود. همچنین منابع پرتو دهی نیز ثابت است. با این روش نقطه مورد نظر در درون جمجمه بدون کوچکترین انحرافی در معرض تابش پرتو قرار می گیرد. در سایر روش ها به دلیل اینکه بیمار امکان حرکت دادن سرش را داردکنترل هایی توسط پرتو های اضافی برای تعیین نقطه مورد نظر انجام می شود. در روش Gamma Knife فقط اختلالات درون مغز درمان می شود. این روش حاصل تخصص و تجربه ی چندین و چند ساله است. Gamma Knife از سال 1968 تا به امروز در سراسر دنیا برای درمان بیش از 500 هزار بیمار بکار گرفته شده است. امروزه هزاران مقاله پزشکی درباره اثرات این روش درمانی به چاپ رسیده است.
طول دوره درمان چقدر است؟
پس از نصب فریم، از بیمار MRI گرفته شده و آنژیوگرافی انجام می شود. پس از انجام محاسبات، دوره درمان شروع می شود. با توجه به وضعیت بیماری این مدت 20 – 15 دقیقه و یا 3- 2 ساعت خواهد بود. بعد از هر جلسه درمان بیمار مرخص شده و به زندگی روزمره خود بر می گردد.