در اهميت سرطان پروستات همين بس كه بالغ بر 10 درصد از يك ميليون و هشتصد هزار مورد جديد مبتلا به سرطان را در تمام دنيا به خود اختصاص مي‌دهد كه التبه بروز و شيوع اين سرطان در ايران با ميزان بروز 16.6 در هر صدهزار نفر جميت د رسال و با ميزان مرگ و مير 8.3 به ازاي هر صد هزار نفر جمعيت كاملاً متفاوت نشان مي‌دهد كه گوياي جمعيت متفاوتي از مبتلايان سرطان پروستات از نظر مرحله بيماري و احتمالاً ذات و بيولوژي اين بيماري در ايران است چرا كه حدوداً 50 درصد مبتلايان به اين سرطان را در ايران از دست مي‌دهيم در حالي كه اين آمار در آمريكا حدود 10 درصد مي‌باشد. وجود بيش از 140 لوكوس ژنتيكي مستقل به عنوان عامل خطر در مناطق مختلف دنيا ممكن است يكي از دلايل اين تفاوت باشد.
در حيطه غربالگري آخرين دستورالعمل، توافق اجماعي انجمن راديوتراپي اروپا – انجمن ارولوژي اروپا و انجمن انكولوژي سالمندان مي‌باشد كه بر نقش سطح پايه‌ايي PSA در سن 40 و 60 سالگي دلالت دارد و مهمتر از آن ميزان اميد به زندگي حداقل 15 ساله در افرادي كه كانديد غربالگري هستند و البته عدم انجام تست غربالگري صرفاً براساس سن بيمار و بدون ملاحظات لازمه.
در حيطه كموپريونشن آخرين مطالعه متاآناليز Prisma مي‌باشد كه بر نقش مؤثر مصرف هر ميزان آسپرين طي حداقل 3-5 سال بر ميزان بروز اين سرطان دلالت دارد و در رابطه با نقش سيگار و سرطان پروستات آخرين متاآناليز مربوط به مطالعه دارسي هست كه بر پيش‌آگاهي بد و افزايش مرگ و مير مبتلايان در صورت مصرف سيگار دلالت دارد.
در ارتباط با تشخيص همچنان مبنا معاينه انگشتي و / يا سطح PSA مي‌باشد و تاييديه تشخيص با پاتولوژي ولي تلاش‌ها براي عملياتي كردن روش‌هاي تشخيصي غيرتهاجمي از جمله mpMRE به دليل عدم وجود اجماع نهايي در نفسير يافته در قالب PI-RADS1 بي‌ثمر مانده هر چند استانداردسازي PI-RADS2 ممكن است اين چالش در همگن‌سازي تفاسير را حل نمايد.
در حيطه درمان ورود مديكال انكولوژيست از مرحله منتشر مقاوم به هورمون درماني آغاز مي‌شود كه سرفصل‌هاي عمده درماني اين گروه از بيماران شامل:
– درمانهاي هورموني
– آنتي اندروژن‌هاي نسل 2
– كموتراپي و راديوم 223
– ايمينوتراپي و درمانهاي هدفمند هستند
از سال 2010 تا به امروز داروهاي: Provenge vaccine-docetaxel-cabazitaxel-abiraterone- acetate-enzaluatamide توانسته‌اند اعتماد جهاني را درخصوص كاربردهاي درماني جلب كنند. ODM-204-VT-464-ODM201-EPI-206 داروهاي هورموني جديد در حالي گذراندن مطالعات فاز 1-2 هستند.
اما در حيطه درمانهاي مدرن ايمينولوژيك در سه زيرگروه درمانهاي ايمني فعال – پاسيو و اميدواركننده همراه با افزايشض بقا را مطالعه IMPACT نشان دهد.
اما نهايتاً دستورالعمل نهايي درخصوص درمان در موارد ذيل قابل خلاصه كردن مي‌باشد:
1) Abiraterone or enzalutamide در مبتلايان متاستايك بي‌علامت يا كم علامت قبل از كموتراپي قابل استفاده است.
2) راديو 223 در مبتلايان متاستاتيك استخواني بدون درگيري احشابي قابل توصيه است.
3) Docetaxel در مبتلايان متاستاتيك مقاوم به هورمون قابل توصيه است.
4) Sipuleucel-T در مبتلايان متاستاتيك بي‌علامت يا كم علامت قبل از كموتراپي قابل استفاده هست توالي و تقدم تأخر كاربردي اين داروها متأثر از: ميزان در دسترس بودن دارو – گستردگي بيماري – موربيديتي بيمار و ترجيح بيمار مي‌باشد.
دكتر سيدمهدي هاشمي
فوق تخصص خون و سرطان بالغين
دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي زاهدان، زاهدان، ايران
—————————
دانستنیهای سرطان – سال بیستم، شماره 36 و 37
بهار و تابستان 1398
Understanding Cancer – Vol 20 – No. 36,37 – 2019