ارتباط موبایل با تومور مغزی

حتی اگر از جمله کاربران گوشی تلفن همراه نباشید، که البته با توجه به رواج نامحدود این وسیله ارتباطی که هر روز هم بیشتر می شود، بعید است، حتما درباره آسیب ها و خطرات احتمالی آن برای سلامتی انسان ها شنیده یا خوانده اید. هر روز در اخبار و رسانه های مختلف در این باره مطالبی منتشر می شود.


اما نگرانی در مورد ایمنی استفاده از گوشی تلفن همراه فقط در بین کاربران نیست و مبحث خطرات ناشی از تشعشعات گوشی های تلفن همراه و ارتباط آن ها با سرطان، در جوامع پزشکی نیز بارها مطرح شده و از موضوعات مورد توجه در تحقیقات است. چرا که همزمان با افزایش تعداد کاربران تلفن همراه، با گذشت زمان، تعداد تماس تلفنی با تلفن همراه، طول مدت هر تماس تلفنی، و مدت زمانی که مردم از تلفن همراه استفاده می کنند نیز افزایش یافته است. از سوی دیگر انرژی تلفن همراه شکلی از تابش غیریونیزه کننده است که قابلیت جذب در بافت های نزدیک محل نگهداری تلفن همراه را دارد. اگرچه تومورهای مغزی خیلی شایع نیستند ولی اغلب منجر به ناتوانی جدی در فرد می شود و میزان موفقیت درمان در مواردی مثل گلیوم که متأسفانه شایعتر است، کم می باشد. بنابراین نگرانی در مورد رابطه بین استفاده از تلفن همراه و ایجاد سرطان، انگیزه انجام مطالعات در این زمینه است. آیا ارتباطی بین استفاده از تلفن های همراه و سرطان مغز وجود دارد؟


پرفسور Anthony Swerdlow رئیس گروه تحقیقاتی «آژانس بهداشت حفاظت » می گوید: «من فکر می کنم که ما هنوز باید به پیگیری و بررسی ارتباط این موضوع با روند ابتلا به سرطان (به خصوص تومورهای مغزی) ادامه دهیم. هرچند تا کنون در مطالعات انجام شده طی 15 – 10 سال گذشته نشانه ای از افزایش تومور مغزی در گروه های سنی مورد تحقیق مشاهده نشده. اما اگر این ارتباط به ۱۵ تا ۲۰ سال زمان برای نشان دادن خود نیاز داشته باشد. ما هنوز باید به پایش و بررسی های مان ادامه دهیم. »


اختلاف نظر در مورد تأثیر موبایل بر سرطان مغز سال ها است ادامه دارد و به موضوعی بحث برانگیز میان محققان تبدیل شده است. بسیاری از مطالعات انجام شده در مورد تلفن های همراه و سرطان نتایج متناقضی را نشان داده است. هر از چند گاهی خبر از تحقیق و مطالعه ای جدید، و رد یا تأیید تأثیر این وسیله ارتباطی و همراه همیشگی بسیاری از افراد بر سلامت انسان منتشر می شود.


بعنوان مثال، مطالعه اینترفون بزرگترین مطالعه مورد – شاهدی مرتبط با بهداشت است که درباره کاربرد تلفن همراه و تومورهای سر و گردن با مشارکت محققان 13 کشور انجام شده است. نتایج اولیه این مطالعه بیانگر عدم رابطه آماری معنی دار در موارد بروز سرطان های مغز یا سیستم اعصاب مرکزی در کاربران تلفن همراه بود. اما با پیگیری طولانی تر، به  نظر می رسد خطر گلیوم در گروه کمی از شرکت کنندگان در مطالعه که بی شتر از همه از تلفن همراه استفاده می کردند، افزایش معنی داری نشان داده است. البته به دلیل محدودیت های مطالعه و امکان خطا در میزان استفاده از تلفن همراه توسط بعضی شرکت کنندگان، این نتایج قطعی نیست.


مطالعه دیگر در این زمینه، مطالعه هم گروهی در دانمارک است که رابطه بین اطلاعات بدست از قبوض بیش از 420000 مشترک تلفن همراه را با موارد بروز سرطان مغز، که در سیستم بایگانی سرطان دانمارک ثبت شده بود، را بررسی کرد. نتایج نشان داد که هیچ رابطه معناداری بین کاربرد تلفن همراه و موارد بروز گلیوم، مننژیوم، یا نوروم شنوایی، حتی بین افرادی که به مدت 10 سال یا بیش تر مشترک تلفن همراه بودند، وجود ندارد. البته این مطالعه کاربران مداوم گوشی تلفن همراه را شامل نمی شود.


در مطالعه اخیر دیگری که این گروه انجام دادند، بین محل قرارگیری تومور مغز و آن نواحی از مغز که در معرض بیش ترین سطح انرژی دارای فرکانس رادیویی حاصل از تلفن همراه بودند هیچ رابطه ای به دست نیامد.


علل تناقض در نتایج مطالعات چیست؟
از جمله علل اختلاف و گاهی تناقض در مطالعات می توان این موارد را ذکر کرد:
1- کاربرد تلفن همراه قبل از دهه 1990 چندان شایع نبوده و شیوع استفاده طولانی از آن پدیده جدیدی است و دستیابی به نتایج صحیح، نیازمند بررسی طولانی مدت است.
2- برای اندازه گیری میزان استفاده از تلفن همراه، از خود افراد پرسیده شده که احتمال عدم یادآوری دقیق اطلاعات و ارائه گزارش غیر دقیق هست. حتی در مواردی که فرد مبتلا فوت کرده است (با توجه به بقای کم بیماران مبتلا به گلیوم)، دسترسی دقیق به الگو و میزان تماس بیمار با تلفن همراه غیرممکن است.
3- سوگیری در یادآوری نیز از جمله موارد قابل توجه در مطالعات است. در مطالعات اطلاعات مربوط به عادات قبلی بیمار و میزان مواجهه با امواج موبایل براساس پرسشنامه جمع آوری می شود. یادآوری و گزارش میزان کاربرد و سمتی از سر که تلفن همراه قرار می گرفته در مبتلایان ممکن است با گرایش به بزرگنمایی باشد و به این ترتیب، داده های قابل تأیید درباره میزان کل کاربرد تلفن همراه در طول زمان در دسترس نمی باشد.
4- سوگیری دیگر مربوط به تمایل بیشتر به شرکت در مطالعات بالینی در بین افراد سالمی است که زیادتر از تلفن همراه استفاده می کنند در حالیکه مبتلایان، تمایل چندانی به همکاری ندارند.
5- گرچه بعضی مطالعات مستقل انجام شده ولی برخی بررسی های دیگر، توسط شرکت های سازنده گوشی تلفن همراه حمایت مالی شده است که قضاوت در مورد نتایج را مشکل می کند. 


بنابراین تفسیر نتایج و استناد به آن ها لازم است با احتیاط انجام شود و در کل، جمع بندی نظرات دانشمندان جهان، نشان می دهد که هنوز برای نتیجه گیری و اظهار نظر قطعی زود است.

آیا خطر ابتلا به سرطان در کودکانی که از تلفن همراه استفاده می کنند از بزرگسالان بیش تر است؟
در اغلب مطالعاتی که انجام شده است بررسی تومور مغزی در بزرگسالان (سن 18 سال یا بیش تر) بود و تعداد کمی از کودکان قبل از 1994 از تلفن همراه استفاده می کردند، بنابراین اطلاعات زیادی در مورد احتمال خطر در میان کودکان وجود ندارد. از سوی دیگر، عوامل خاصی که به عنوان عوامل خطر برای ابتلا به سرطان مغز و سیستم عصبی که تاکنون شناخته شده اند، مانند پرتوهای یونیزه کننده و یا مواد شیمیایی خاص، در سال های اولیه زندگی و زمانی که سیستم عصبی در حال رشد است، بیش ترین تأثیر را دارند. به عبارتی، کودکان و نوجوانان به دلیل استخوان نازک تر جمجمه و سر کوچک تر و هدایت بالاتر در بافت مغز، نسبت به بزرگسالان نسبتا آسیب پذیرتر هستند.


آیا استفاده از تلفن های همراه خطراتی برای سلامت به وجود می آورد؟
تا این تاریخ، مهمترین خطر استفاده از تلفن همراه افزایش احتمال تصادفات اتومبیل است. خطر تصادف در هنگامی که رانندگان در حال استفاده از تلفن همراه، آن را با دست روی گوش نگه می دارند در مقایسه با استفاده از هندزفری، چهار برابر بیش تر بوده است.


توصیه ها
برای کاربران تلفن همراه پیشنهادها و توصیه هایی توسط محققین ارائه شده است تا به کمک آن در مواجه کمتری با انرژی تلفن همراه باشند.
1- تا حد امکان از این وسیله ارتباطی کمتر استفاده نمایید و کاربرد آن را محدود به زمان هایی کنید که دسترسی به تلفن ثابت ندارید.
2- برقراری ارتباط با ارسال متنهای کوتاه، می تواند سریعتر و به همان خوبی استفاده از تلفنهای موبایل باشد.
3- برای گفت و گوها با تلفن همراه، از هندزفری استفاده کنید تا بین تلفن همراه و سر فاصله بیشتری وجود داشته باشد.
4- تلفن همراه را در جیب خود قرار ندهید.
5- گوشی خود را حتی به صورت خاموش زیر بالش قرار ندهید، چرا که امواج الکترومغناطیسی آن بر سلامت مغز تأثیر منفی می گذارد.
6- کودکان تا سن ۱۳ سالگی از تلفن همراه استفاده نکنند.

 

دکتر طیبه طاهری پناه