خانم دكتر فاطمه اصفهاني شما بعنوان دبير علمي كنگره بين‌المللي غرب آسيا (Wacc) مختصري در مورد فعاليت‌هاي اين كنفرانس علمي بفرمائيد؟
ج- خوشبختانه اين رويداد علمي يكي از مواردي است كه اولين بار با پيشنهاد و برنامهريزي اعضاء هيئت علمي انجمن سرطان ايران كه يك گروه متعدد و مختلف دست‌اندركاران سرطان آن را پيش مي‌برند و بدعت گذاشته شده و ميزبان آن كشور عزيزمان ايران است و امسال سومين كنگره خود را برگزار مي‌كند و تجربيات سالهاي گذشته از موفقيت و شناساندن اين مقوله در منطقه و هم‌چنين كارشناسان سرطان در ساير كشورهاي خارج از منطقه مانند اروپا و امريكاي شمالي و شرق آسيا حكايت مي‌نمايد.
چه مطالب علمي در اين كنفرانس مورد بحث قرار مي‌گيرد؟
ج- تأكيد هيئت علمي گروه بر بررسي سرطانهاي شايع ايران و منطقه مي‌باشد، سعي بر اين است كه مروري بر تازه‌هاي تشخيص و درمان‌هاي جديد و به صورت سخنراني و تبادل‌نظرهاي رودررو با گردانندگان جلسات علمي و مخاطبين كه از طيف‌هاي متفاوت تخصصي در ارتباط با سرطان هستند و از سراسر كشور و هم‌چنين شركت‌كنندگان خارجي تشكيل مي‌شود، انجام گيرد و از آمارها و تجربيات ساير اساتيد استفاده گردد.
چه سرطانهائي مورد تبادل‌نظر و بحث قرار مي‌گيرد؟
ج- سرطانهاي شايع مانند سرطان ريه، سرطان پستان، سرطان دستگاه تناسلي زنان، سرطان مثانه و هم‌چنين پيشگيري از سرطان و درمان نگهدارنده بيماران مبتلا نيز در اين 3 روزه مورد بررسي خواهند بود.
چه متخصص و كارشناساني در حيطه سرطان در اين چند روز در سخنراني‌ها شركت دارند؟
ج- همانطور كه اشاره كردم، سرطان يك بيماري است كه عوامل متعددي در ايجاد آن نقش دارند، اعم از مسائل ژنتيك، تغذيه، تغييرات محيطي و آلاينده‌ها، عوامل ايمونولوژيك و سيستم دفاعي بدن، زمينه‌هاي ارثي و غيره بسيار مهم‌اند هم‌چنين راههاي پيشگيري، درمان و تشخيص زودهنگام نيز از موارد مهم مربوط به حيطه سرطان مي‌باشند كه از كليه متخصصين كه هركدام در يكي از موارد ذكر شده كارشناس و فوق تخصص مي‌باشند كه گروهي از اساتيد ايراني و خارجي را شامل مي‌شوند، سخنراني‌هاي فوق را بعهده دارند اميدوارم در اين كنگره 3 روزه بتوانيم كمكي در زمينه پيشبرد اهداف پيشگيري و درمان و كاهش آلام بيماران عزيز باشيم.
جناب آقاي دكتر فرهاد سميعي باتوجه به فعاليت‌هاي علمي و اجرائي شما در برگزاري اين كنگره لطفاً مختصري از فضيلت اين رويداد مهم علمي بفرمائيد؟
ج- همانطور كه مستحضريد عرصه تحقيقات و توسعه علم سرطان‌شناسي (انكولوژي) نيازمند همكاري متخصصين علوم پايه و رشته‌هاي مختلف باليني است و انجمن علمي سرطان ايران (ICA) از حدود هفده سال پيش با ايجاد محيط همكاري علمي و حرفه‌اي براي تمام تخصصهاي گروه پزشكي به اين فعاليت چند تخصصي (Multidisciplinary) توجه بيشتر و تجلي عيني داده است يكي از اين فعاليتها، سازماندهي همايش علمي سالانه‌اي تحت عنوان «كنفرانس سرطان غرب آسيا West Asia Cancer Conference – WACC» مي‌باشد كه پس از مذاكره و همفكري با اساتيد مختلف داخلي و همكاران كشورهاي مختلف و سازمان جهاني بهداشت (WHO)، از سال 2016 ميلادي در تهران برگزار مي‌شود و علي‌رغم مشكلات محدود كننده اجتماعي و اقتصادي، همايش فوق با استقبال رشته‌هاي مختلف برگزار شده است. انجمن سرطان ايران اميدوار است اين همايش محور همكاري‌هاي منطقه‌اي با كشورهاي غرب آسيا و ساير علاقمندان باشد و تاكنون نيز علاوه بر منطقه غرب آسيا، از كشورهاي اروپايي، افريقايي و شرق آسيا در همايش شركت داشته‌اند.
آيا اين كنگره فقط در ايران برگزار مي‌شود يا مشابه آن هم براي سرطان وجود دارد؟
ج- انجمن سرطان ايران اميدوار است برگزاري همايش فوق بصورت سالانه در ايران ادامه يابد ولي همكاران كشورهاي منطقه پيشنهاد همايش‌هاي كوچكتر با عناوين خاص را به صورت دوره‌اي در ساير كشورها مطرح نموده‌اند و فعلاً براي دو برنامه اقدام شده است. نكته جالب توجه آن بوده است كه همايش WACC فقط سخنران خارجي ندارد بلكه افراد مختلفي به عنوان شركت كننده به اين همايش مي‌آيند تا از مباحث علمي آن استفاده نمايند.
شركت‌كنندگان معمولاً از چه طيف و گروهي مي‌باشند؟
ج- همانطور كه در سازماندهي همايش مدنظر بوده است هر سال در برنامه كنفرانس مباحث پيشگيري و علوم پايه و مسائل باليني همزمان مطرح مي‌شوند و به همين جهت همكاران داخلي و خارجي طيف وسيعي از تخصصهاي مختلف مي‌باشند و متخصصين ژنتيك تغذيه گروههاي باليني مختلف و طب تسكيني Palliative care در بلوك‌هاي مختلف برنامه حضور دارند هيئت برگزاري همايش هر سال عناويني را به عنوان محورهاي كنفرانس اعلام مي‌كند كه براي مثال امسال WACC 2019 با شش عنوان :
پيشيگيري
تومورهاي ريه
تومورهاي گوارشي
تومورهاي ژنيكولژي
تومور مثانه
تومور پستان
برنامهريزي شده است، بنابراين طيف وسيعي از همكاران نيز در اين مباحث حضور دارند.
لطفاً در مورد ارتباطات علمي اين كنگره با مجامع بين‌المللي و اساتيد سخنران هم توضيح بفرمائيد؟
ج- خوشبختانه مجامع انكولژي اكثر كشورهاي منطقه در جريان سازماندهي و فعاليت اين همايش قرار گرفته‌اند و از طريق اطلاع‌رساني و پوسترهاي كنفرانس نيز گروههاي مختلف داوطلبانه عضويت انجمن سرطان ايران و شركت در كنفرانس WACC را پيگيري مي‌كنند.
در جريان كنفرانس WACC 2016 در يك جلسه خاص كه مسئولين انكولوژي از 16 كشور همراه با كارشناسان WHO در تهران برگزار گرديد نكات مختلفي در مورد سازماندهي و ادامه همكاري مورد تأكيد قرار گرفتارتباط علمي اين مجموعه با تمام نهادهاي علمي بين‌المللي مقدور و در حال گسترش است و سالانه سخنرانان بين‌المللي از كشورهاي غربي يا منطقه‌اي در برنامه مشاركت دارند. شايد محدوديتهاي اجتماعي و اقتصادي موجود سرعت توسعه اين فعاليت را كمي كند كرده باشد ولي ما اميدوار به ادامه و توسعه آن هستيم.
آينده اين كنگره را چگونه مي‌بينيد؟
ج- همانطور كه عرض كردم اين همايش افق همكاري‌هاي بين رشته‌اي و بين كشورهاي منطقه را تجلي عيني داده و انجمن سرطان در مورد توسعه اين همكاري در حال و آينده تمام تلاش خود را به كار خواهد گرفت تا برنامه ملي مبارزه با سرطان “National Cancer Control Prapram” كه توصيه سازمان جهاني بهداشت براي برخورد با اين معضل و بحران اجتماع انساني است با همكاري مسئولين مربوط به نحو احسن تثبيت و اجرايي گردد.
انجمن سرطان از مجله خوب شما و همه اساتيد رشته‌هاي مختلف براي رسيدن به اين وظيفه علمي و اجتماعي و مقدس انساني صميمانه ياري مي‌طلبد.
سركار خانم اكرم خسروي لطفاً مختصري از سابقه كاري خود را در زمينه شيمي درماني بفرمائيد؟
ج- من تقريباً از زمان ورودم و از سالهاي اوليه تأسيس بيمارستان به طور غيرمستقيم و حدود 17 سال بطور مستقيم با مديران مبتلا به سرطان در تماس بودم و در دوره‌هاي متفاوت كه شامل آموزش داروهاي شيمي درماني – اصول كار در اين بخش كه توسط متخصصين اين رشته برگزار شده و نيز كلاسهاي آموزشي كه توسط شركتهاي دارويي و تجهيزات پزشكي مانند استفاده از پورت و آموزش نحوه آماده سازي آن در داخل و خارج از بيمارستان تشكيل شده است شركت كرده‌ام.
در دوران فعاليت خود ارتباطاتي كه با بيماران برقرار مي‌شود چگونه برخورد مي‌كنيد و آيا نقش درماني و رواني بعدي ايفاء مي‌كنيد؟
ج- به بيماران شيمي درماني به دليل ماهيت خود بيماري و اينكه بسيار از نظر روحي و جسمي آسيب‌پذير مي‌باشند ارتباط نزديك و تنگاتنگ با كادر درماني خود برقرار مي‌كنند. نقش كاركنان درماني در درمان و كاهش آلام اين بيماران بسيار مهم است.
به همين دليل و اينكه خود نيز به دليل ابتلا نزديكانم به اين بيماري احساس قرابت و صميميت خاصي را حس مي‌كنم و سعي مي‌كنم تا جايي كه بتوانم كمكشان كنم. فكر مي‌كنم كه اين ارتباط نيز دو طرفه است چون اين حس كمك از طرف بيماران در زماني كه من مشكل داشتم هم انجام مي‌شد. من هم با كمك و جواب دادن به سؤالات و ابهاماتي كه وجود دارد در زمينه معالچه و اداره درمان و توصيه‌هاي دارويي و غذايي و حتي گاهي با گوش كردن به صحبتهاي آنها و مشكلات و مسائلي كه برايشان پيش مي‌آيد.
چه خاطراتي از بيمارانتان داريد لطفاً چند مورد را بفرمائيد؟
ج- خانم جواني كه بدليل بيماري تحت شيمي درماني قرار گرفته بود و پوست ناحيه سينه از بين رفته بود طوري كه ماهيچه ها و عضلات كاملاً ديده مي‌شد. به دليل بيماري همسرشان از ايشان جدا شده بود ولي با روحيه خيلي خوب توانسته بود درمان را ادامه و بهبودي حاصل شود و پس از جراحي ترميمي ناحيه آسيب‌ديده نشانه‌اي از بيماري در ظاهر ايشان ديده نمي‌شد و با حفظ روحيه خود توانسته بود ادامه تحصيل بدهد.
بيمارانتان بيشتر در چه موردي حساسيت روحي بيشتري نشان مي‌دهند آيا درمورد داروها يا تغذيه و پيشگيري مي‌باشد و چه توصيه‌هائي داريد؟
ج- بيشتر حساسيت بيماران به دليل: 1- هزينه‌هاي سنگين درمان كه بار مالي زيادي را براي خانواده و خود بيمار ايجاد مي‌كند. 2- بهبودي كامل و جلوگيري از عود مجدد بيماري و ناتواني ناشي از عوارض درمان و دارايي‌ها هم‌چنين هزينه‌هاي دارو و درمان نيز از دغدغه‌هاي بيماران مي‌باشد. 3- عدم اشتها و گاهاً درد ناشي از عوارض درمان و بيماري نيز وجود داد. 4- نگراني از وضعيت خود و خانواده و فرزندان نيز از حساسيت‌هاي بيماران و نگران‌هاي ايشان مي‌باشد. 5- كه تاجايي كه بتوان توصيه‌‌ها و آموزش داده مي‌شود.
پرستاري از مشاغل مقدس مي‌باشد و كمك و همراهي اين عزيزان در طول بيماري و درمان افراد نقش بسزائي دارد كه بر كسي پوشيده نمي‌باشد خصوصاً در مقوله سرطان كه بيماري سخت و درمان طولاني مدت نياز دارد و پرستاران كساني هستيد كه در تمام اين لحظات بيشتر از هر پزشك و خويشاوندي در كنار اين بيماران و بسيار مؤثر در روند درمان آنها مي‌باشند، كاري پرمسئوليت و توأم با سختي كار كه نياز به توجه ويژه به شرائط زندگي و اقتصادي و رواني آنها دارد. در همين رابطه مصاحبه‌اي با دو تن از پرستاران زحمتكش بخش شيمي درماني بيمارستان آتيه داريم كه در ذيل مي‌آيد.
سركار خانم آمنه هادي‌پور لطفاً مختصري از سابقه كار و دوره‌هاي آموزشي كه گذرانديد را بفرمائيد؟
ج- حدود 13 سال است كه در بخش بيماران سرپايي انكولوژي كار مي‌كنم كه مسئول شيم‌درماني بيماران هستم چند دوره ، دوره كوموتراپي و آشنايي با دورها را نزد متخصصين سرطان و شيمي درماني گذرانده‌ام دوره آشنايي با پورت و نحوه كار با آن را نيز گذرانده‌ام (پورت وسيله‌ايست كه براي شيمي درماني زير پوست قفسه سينه بيماران كار گذاشته مي‌شود) هم‌چنين دوره نهايي داروها و نيز در جلسات شركتهاي سازنده و وارد كننده داروهاي شيمي درماني نيز شركت كرده‌ام.
در دوران فعاليت خود ارتباطي كه با بيماران برقرار مي‌شود چگونه برخورد مي‌كنيد؟
ج- ارتباط من و همكارانم با بيماران بسيار نزديك و مداوم است اين رابطه من زماني كه دو بخش نيستم نيز از طريق تلفن و فضاي مجازي ادامه داد. جواب آزمايشها برايم ارسال مي‌شود و به پزشكان اطلاع مي‌دهم توصيه‌هايي در مورد عوارض داروهاي تغذيه خاصي و هر نوع مشكل كه دارند داده مي‌شود. بسياري از بيماران پس از پايان دوره درماني دوستاني خيلي خوب براي من مي‌شوند در ارتباط هستيم، شنونده حرفهايشان مي‌باشم گاهي اوقات بيماران نزد فرزندان و خانواده ابراز نگراني و احساس واقعي خودشان نمي‌كننند ولي قوتي با هم هستيم، صحبت مي‌كنند و خليفه رواني مي‌شوند.
چه خاطراتي از بيماران داريد لطفاً چند مورد را بفرمائيد؟
ج- پسر جواني بود كه مورد لنفوم بود و پدرايشان نيز به دليل سرطان خون در سنين جواني فوت كرده بودند. درمان ايشان شروع شد و به ايشان گفته شد كه ممكن است بعد از اتمام درمان بچه‌دار نشوند، درمان ايشان تمام شد. 2 سال بعد ازدواج كردند و 1 سال بعد از ازدواج يك روز با عجله وارد بخش شدند و عكس نوزاد دختر زيبايي را نشانم دادند كه فرزند ايشان بود. بسيار خوشحال شدم.
بيماري داشتيم كه خانمي 55 ساله با سرطان پستان بودند داراي صداي آواز بسيار زيبا هر وقت براي شيمي درماني مي‌آمد ترانه‌هاي بسيار قشنگي مي‌خواند كه باعث ايجاد فضاي بسيار خوبي براي بيماران و پرستاران مي‌شد.
بيماران در چه موردي حساسيت روحي بيشتري نشان مي‌دهند؟
ج- بيماران نگران هستند، نگران عود مجدد نگران فرزندانشان، گراني دارو، درمان و خدمات آزمايشگاهي و راديولوژي هستند. خيلي از مواقع براي اينكه آزمايش، سونوگرافي، عكس جديد انجام ندهند علائم و مشكلات خود را مخفي مي‌كنند يا حين تزريق براي اينكه دارو سر وقت تمام شود و همراهانشان بيشتر معطل نشوند عوارض را بازگو نمي‌كنند. در بسياري موارد من از روي صداي تنفس يا سرفه‌هاي متعدد يا بي‌قراري‌ها متوجه مي‌شوم كه دچار عارضه شده‌اند، اقدامات لازم را انجام داده‌ام و پزشك مربوطه را مطلع كرده‌ام. گاهي اوقات چون اطلاعي از عوارض داروها ندارند، فكر مي‌كنند دچار متاستاز جديد شده‌اند و مشكل را به پزشك نمي‌گويند و خودشان را در مشكل حاوي قرار مي‌دهند در حالي كه يك توصيه ساده يك داروي بسيار ساده مي‌تواند كمك زيادي به آنها بكنند.
داشتن آگاهي در مورد عوارض داروها و تغييرات قابل انتظار كاملاً ضروري است پرستاران واحد آنكولوژي بايد كاملاً به اين امور مسلط باشند و به بيمار اين آموزش را بدهند تا بيماران بتوانند در مديريت دوره شيمي درماني موفق‌تر عمل كنند. بيمار بخش آنكولوژي وابستگي خاصي به پرستاران بخش دارند. اين وابستگي داراي احترام است و مسئوليت خطيري براي پرستاران ايجاد مي‌كند، يك رابطه عميق دوطرفه ايجاد مي‌شود كه هدايت و مديريت صحيح اين رابطه به توانايي و دانش و تجربه خاصي نياز دارند.
ضمن آرزوي سلامتي براي همه بيماران، براي همكاران عزيزم نيز آرزوي سلامتي و شادي دارم.
—————————
دانستنیهای سرطان – سال بیستم، شماره 36 و 37
بهار و تابستان 1398
Understanding Cancer – Vol 20 – No. 36,37 – 2019